Τα κάλαντα

Τα κάλαντα είναι τραγούδια που λένε παιδιά ή και μεγάλοι, την παραμονή μεγάλων εορτών όπως Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια, το Σάββατο του Λαζάρου και τον Μάρτη, με τριγωνάκι ή φλογέρα ή νταούλι. Σε ομάδες γυρνάνε από  σπίτι σε σπίτι  ή και μαγαζιά ή και πλατείες  και αφού πρώτα χαιρετίσουν τραγουδούν για την μεγάλη γιορτή. Στο τέλος δίνουν ευχές, λένε Χρόνια Πολλά και του χρόνου με υγεία και τους δίνουν φιλοδώρημα δηλαδή χρήματα ή ένα κέρασμα.Τα κάλαντα είναι ένα έθιμο πολύ παλιό. Τα κάλαντα  κάθε περιοχής  μπορεί να διαφέρουν λίγο.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει, 
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων. 

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το "Δόξα εν Υψίστοις"
και τούτο Άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα
άστρο λαμπρό τους οδηγεί. Χωρίς να λείψει ώρα, 

φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ, με πόθον ερωτώσι, 
πού εγεννήθη ο Χριστός, να παν να Τον ευρώσι.

Εις έτη πολλά!

ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά
ψηλή μου δεντρολιβανιά
κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος.

Αρχή που βγήκε ο Χριστός
άγιος και Πνευματικός,
στη γη να περπατήσει
και να μας καλοκαρδίσει.

΄Αγιος Βασίλης έρχεται,
και δεν μας καταδέχεται,
από την Καισαρεία,
συ' σαι αρχόντισσα κυρία.

Βαστά εικόνα και χαρτί
ζαχαροκάντιο, ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες και με-δες και με το παλικάρι.

Το καλαμάρι έγραφε,
τη μοίρα του την έλεγε
και το χαρτί-και το χαρτί ομίλει
Άγιε μου-άγιε μου καλέ Βασίλη.

ΚΑΛΑΝΤΑ ΦΩΤΩΝ

Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός
η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ’ η κυρά μας, η Παναγιά, 
όργανο βαστάει, κερί κρατεί
και τον Άη Γιάννη παρακαλεί
"Άη Γιάννη αφέντη και βαπτιστή, 
βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί, 
Ν’ ανεβώ επάνω στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λίβανο"

Καλημέρα, καλημέρα, 
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά...

Νικηφόρος Λύτρας, 1873, "Τα κάλαντα"




Είδαμε με προσοχή το έργο και παρατηρήσαμε τα εξής:
Μια ομάδα πέντε παιδιών λέει τα κάλαντα σε μια γυναίκα που κρατάει στην αγκαλιά της ένα παιδάκι. Το ένα παίζει φλογέρα και ένα άλλο με σκούρο δέρμα χαμογελάει και  παίζει ένα μεγάλο τύμπανο. Είναι βράδυ αφού βλέπουμε το φεγγαράκι. Ψηλά στον τοίχο κρέμεται μια γλάστρα με κόκκινα λουλούδια. Το ένα παιδάκι ακουμπά σε ένα δέντρο χωρίς φύλλα. Κάποιος κοιτάζει πίσω από την αυλή του σπιτιού. Δίπλα στην πόρτα υπάρχει μια σκούπα και ένα άγαλμα και λίγο πιο πέρα μια πιατέλα άδεια και ένα ποτήρι με νερό. Τα παιδιά φορούν ρούχα όχι σαν τα δικά μας, αλλά διαφορετικά μια παλιάς εποχής και το παιδί με την φλογέρα φοράει φουστανέλα  και ξεχωριστά παπούτσια! Κρατάει στο χέρι του ένα καλαθάκι, μήπως για να βάλουν μέσα τα κεράσματα;
Μπορείτε να παίξετε με την εικόνα συνθέτοντας τα κομμάτια του παζλ πατώντας εδώ